موسسه همنوای آوای رویش فعالیت خود را از سال ۱۳۸۹ آغاز کرد و برای اولین گام فعالیت خود در حوزه کودکی، مرکز کار با کودک «خانه رشد» را تاسیس کرد. مؤسسین و همراهان خانه رشد بر این عقیده بودند که کودکان موجوداتی بیعیب و نقص آفریده شدهاند و انسان موجودیست که برای رسیدن به کمال باید همه ابعاد وجودی خود را پرورش دهد.
در خانه رشد آموزشها محدود به دانش و مهارت خاصی نبود بلکه فرآیندی که کودکان در طول دوره طی میکردند مورد توجه قرار میگرفت، نه رسیدن به یک نتیجه مشخص. طی این فرآیند، محصولات و نتایج مختلفی هم بهدست آمده اما در نهایت، هدف لذت بردن و آموختن از لحظه لحظه این فرآیندها بوده است. آن چه در دورههای آموزشی خانه رشد همنوا هدف و ملاک تلفی شده این است که؛ کودک بتواند آموختههای خود را در زندگیاش به کار ببرد.
به طور مثال، اگرچه کودکان تکنیکهای هنری مختلفی را در دورهها میآموختند، اما هدف صرف یادگیری تکنیک نبوده، بلکه تقویت حس زیباییشناسی کودک به طور کاربردی در زندگی روزمره او بوده تا به طور مصداقی؛ در آمادهکردن سفرهای زیبا و آراسته برای میانوعده همگروهیهایش از این هنر استفاده کند.
برای دنبالکردن این هدف تأکیید بسیار زیادی بر بازی آزاد برای کودکان بودهاست و زمانهای زیادی را برای بازی آزاد در اختیارشان قرار میدادند. مربیان و موسسان خانه رشد بر این عقیده بودند که هربازی دنیای جدیدی را به روی کودک میگشاید. به عنوان مثال در قسمت بازیهای ساخت و سازی، تنوعی از آجرهای مختلف قرار دارد و کودکان میتوانند درباره تفاوت شکلها، رنگها و اندازهها، تعداد و شمارش، تقارن و تعادل، چیزهایی را تجربه و کشف کنند.این یادگیریها نتایج بسیاری در پی دارند، اما این، تمام اتفاقی نیست که در بازی اتفاق میافتد. زمانی که کودکان در خانه رشد مشغول بازی و فعالیتهای آزاد خود هستند، هرآنچه که واقعا هستند را بروز میدهند. در این هنگام، مربیان خانه رشد کودکان را مورد مشاهده قرار میدادند.
در واقع مربیان تواناییها، مهارتها و طرز تفکر کودکان را میشناختند و برای رشد کودکان در هرکدام از این موارد برنامهریزی میکردند.
خانه رشد مکانی بود برای پرورش کودکانی پویا و اثرگذار. برای آن که کودکان در محیطهای بازیشان مصرفکنندههایی منفعل نباشند، فرهنگ تجمل و مصرفگرایی در آنها نهادینه نشود و در واقع به آنها فرصت موثربودن و عاملبودن دادهشود و بر اساس مشاهداتشان، محیط را طبق نیازهای خود تغییر دهند و بر آن اثر بگذارند.
در مراکز کار با کودکی مانند خانه رشد، کودکان را صرفا با موضوعات از پیش تعیینشده آموزش نمیدهند بلکه بر اساس علایقی که نشان میدهند و نیازهایی که مربیان مدام در حال شناسایی آن هستند؛ پروژههای کلاس را تعیین میکنند. برنامههای بلندمدت باعث میشود کودکان با یک موضوع، ارتباط عمیق برقرار کنند و آن را درک کنند.
نقش مربی در خانه رشد
هر یک از کودکان به سطوح متفاوتی از حمایت و تعامل با مربی نیاز دارند. مربی همواره بسترهایی برای درک، شنیدن و دیدن دقیق و آگاهانه کودک فراهم میکند تا او بتواند مشارکت بیشتری در فرآیند یادگیری داشتهباشد و روابطی سالم برقرار کند.
وقتی مربیان در حال رشد و یادگیری مداوم باشند، به کودکان این حس را منتقل میکنند که رشد، فرآیندی بیپایان و مادامالعمر است. در چنین نقشی مربیان همواره در حال تحقیق هستند، با دقت میشنوند، مشاهده میکنند و کارهای کودکان و رشد آنها را مستند میکنند.
آنها در عین این که دادهها را جمعآوری میکنند و به فرضیهسازی میپردازند؛ براساس فرضیاتی که در تعامل با والدی تکمیل و اصلاح میشود، برای رشد گامبهگام کودکان برنامهریزی میکنند.
خانه رشد متعهد بود مربیانی را برای کودکان انتخاب کند که متعهد به رشد خود و ذیگران باشند تا در یک فضای تعاملی سازنده، بستری مناسب برای رشد کودکان ایجاد کنند؛ لذا تمام مربیان خانه رشد افرادی بودند که تحت آموزشهای همنوا و دانش آن قرار گرفته تا با ارزشها و باورهای همنوا، همسو و همنگاه باشند.
سرانجام خانه رشد
در انتها باید گفت این مرکز کار با کودک تا پایان سال۹۸ به فعالیت خود ادامه داد اما با شیوع همهگیری ویروس کرونا مانند فعالیتها، مراکز و کسب و کارهای دیگر، متاثر شد و مدیران موسسه همنوا تصمیم گرفتند برای رعایت پرتکلهای بهداشتی و عدم تجمع، این محل را تعطیل کنند؛ اما اسناد تولید شده در آن به همراه رویهها و سرفصلها برای استفاده فعالان حوزه کودکی، قابل دسترس است.
مرور برخی از موضوعات مربوط به خانه رشد در این مطلب میتواند مفید باشد.